A. Müteselsil borçluluk
I. Doğuşu
MADDE 162- Birden çok borçludan her biri,
alacaklıya karşı borcun tamamından sorumlu olmayı kabul ettiğini bildirirse,
müteselsil borçluluk doğar.
Böyle bir bildirim yoksa, müteselsil
borçluluk ancak kanunda öngörülen hâllerde doğar.
II. Dış ilişki
1. Hükümleri
a. Borçluların sorumluluğu
MADDE 163- Alacaklı, borcun tamamının veya bir kısmının ifasını, dilerse borçluların
hepsinden, dilerse yalnız birinden isteyebilir.
Borçluların
sorumluluğu, borcun tamamı ödeninceye kadar devam eder.
b. Borçluların savunmaları
MADDE 164- Müteselsil borçlulardan biri,
alacaklıya karşı, ancak onunla kendi arasındaki kişisel ilişkilerden veya
müteselsil borcun sebep ya da konusundan doğan def'i ve itirazları ileri
sürebilir.
Müteselsil borçlulardan biri ortak
def'i ve itirazları ileri sürmezse, diğerlerine karşı sorumlu olur.
c. Borçluların bireysel davranışı
MADDE 165- Kanun veya sözleşme ile aksi
belirlenmedikçe, borçlulardan biri kendi davranışıyla diğer borçluların
durumunu ağırlaştıramaz.
2. Borcun sona ermesi
MADDE 166- Borçlulardan biri, ifa veya takasla
borcun tamamını veya bir kısmını sona erdirmişse, bu oranda diğer borçluları da
borçtan kurtarmış olur.
Borçlulardan biri, alacaklıya ifada
bulunmaksızın borçtan kurtulmuşsa, diğer borçlular bundan, ancak durumun veya
borcun niteliğinin elverdiği ölçüde yararlanabilirler.
Alacaklının borçlulardan biriyle
yaptığı ibra sözleşmesi, diğer borçluları da ibra edilen borçlunun iç
ilişkideki borca katılma payı oranında borçtan kurtarır.
III. İç ilişki
1. Paylaşım
MADDE 167- Aksi kararlaştırılmadıkça veya
borçlular arasındaki hukuki ilişkinin niteliğinden anlaşılmadıkça, borçlulardan
her biri, alacaklıya yapılan ifadan, birbirlerine karşı eşit paylarla
sorumludurlar.
Kendisine düşen paydan fazla ifada
bulunan borçlunun, ödediği fazla miktarı diğer borçlulardan isteme hakkı
vardır. Bu durumda borçlu, her bir borçluya ancak payı oranında rücu edebilir.
Borçlulardan birinden alınamayan
miktarı, diğer borçlular eşit olarak üstlenmekle yükümlüdürler.
2. Alacaklıya halef olma
MADDE 168- Diğerlerine rücu hakkına sahip olan
borçlulardan her biri, ifa ettiği miktar oranında alacaklının haklarına halef
olur.
Alacaklı diğerlerinin zararına
olarak borçlulardan birinin durumunu iyileştirirse, bunun sonuçlarına katlanır.
B. Müteselsil alacaklılık
MADDE 169- Müteselsil alacaklılık, borçlunun,
alacaklılardan her birine borcun tamamını isteme hakkını tanıdığı veya kanunun
belirlediği durumlarda doğar.
Borçlu, alacaklılardan birine
yaptığı ifayla, bütün alacaklılara karşı borcundan kurtulmuş olur.
Alacaklılardan birinin icraya veya
mahkemeye başvurmuş olduğu kendisine bildirilmedikçe, borçlu onlardan dilediği
birine ifada bulunabilir.
Aksi kararlaştırılmadıkça veya
alacaklılar arasındaki hukuki ilişkinin niteliğinden anlaşılmadıkça,
alacaklılardan her birinin edim üzerindeki hakları eşittir.
Kendisine düşen paydan fazlasını
elde eden alacaklı, bu fazlalığı payını alamamış olan diğer alacaklılara
ödemekle yükümlüdür.
