I.
Yüklenicinin borçları
1.
Genel olarak
MADDE 471- Yüklenici, üstlendiği edimleri işsahibinin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle ifa etmek zorundadır. Yüklenicinin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alandaki işleri üstlenen basiretli bir yüklenicinin göstermesi gereken meslekî ve teknik kurallara uygun davranışı esas alınır.
Yüklenici, meydana getirilecek eseri doğrudan doğruya kendisi yapmak veya kendi yönetimi altında yaptırmakla yükümlüdür. Ancak, eserin meydana getirilmesinde yüklenicinin kişisel
Aksine âdet veya anlaşma olmadıkça yüklenici, eserin meydana getirilmesi için kullanılacak olan araç ve gereçleri kendisi sağlamak zorundadır.
2.
Malzeme bakımından
MADDE
472- Malzeme
yüklenici tarafından sağlanmışsa yüklenici, bu malzemenin ayıplı olması
yüzünden işsahibine karşı, satıcı gibi sorumludur. Malzeme işsahibi tarafından sağlanmışsa
yüklenici, onları gereken özeni göstererek kullanmakla ve bundan dolayı hesap
ve artanı geri vermekle yükümlüdür.
Eser
meydana getirilirken, işsahibinin sağladığı malzemenin veya eserin yapılması
için gösterdiği yerin ayıplı olduğu anlaşılır veya eserin gereği gibi ya da
zamanında meydana getirilmesini
tehlikeye düşürecek başka bir durum ortaya
çıkarsa, yüklenici bu durumu hemen işsahibine bildirmek zorundadır; bildirmezse
bundan doğacak sonuçlardan sorumlu olur.
3.
İşe başlama ve yürütme
MADDE
473-
Yüklenicinin işe zamanında başlamaması veya sözleşme hükümlerine aykırı olarak
işi geciktirmesi ya da işsahibine yüklenemeyecek bir sebeple ortaya çıkan
gecikme yüzünden bütün tahminlere göre yüklenicinin işi kararlaştırılan zamanda
bitiremeyeceği açıkça anlaşılırsa, işsahibi teslim için belirlenen günü
beklemek zorunda olmaksızın sözleşmeden dönebilir.
Meydana
getirilmesi sırasında, eserin yüklenicinin kusuru yüzünden ayıplı veya
sözleşmeye aykırı olarak meydana getirileceği açıkça görülüyorsa, işsahibi bunu
önlemek üzere vereceği veya verdireceği uygun bir süre içinde yükleniciye,
ayıbın veya aykırılığın giderilmesi; aksi takdirde hasar ve masrafları
kendisine ait olmak üzere, onarımın veya işe devamın bir üçüncü kişiye
verileceği konusunda ihtarda bulunabilir.
4.
Ayıp sebebiyle sorumluluk
a.
Ayıbın belirlenmesi
MADDE 474- İşsahibi, eserin
tesliminden sonra, işlerin olağan akışına göre imkân bulur bulmaz eseri gözden
geçirmek ve ayıpları varsa, bunu uygun bir süre içinde yükleniciye bildirmek
zorundadır.
Taraflardan
her biri, giderini karşılayarak, eserin bilirkişi tarafından gözden
geçirilmesini ve sonucun bir raporla belirlenmesini isteyebilir.
b.
İşsahibinin seçimlik hakları
MADDE
475- Eserdeki
ayıp sebebiyle yüklenicinin sorumlu olduğu hâllerde işsahibi, aşağıdaki
seçimlik haklardan birini kullanabilir:
1. Eser
işsahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı
ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden
dönme.
2.
Eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isteme.
3.
Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak
üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme.
İşsahibinin
genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.
Eser,
işsahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup, sökülüp kaldırılması aşırı zarar
doğuracaksa işsahibi, sözleşmeden dönme hakkını kullanamaz.
c.
İşsahibinin sorumluluğu
MADDE
476-
Eserin ayıplı olması, yüklenicinin açıkça yaptığı ihtara karşın, işsahibinin
verdiği talimattan doğmuş bulunur veya herhangi bir sebeple işsahibine
yüklenebilecek olursa işsahibi, eserin ayıplı olmasından doğan haklarını
kullanamaz.
d.
Eserin kabulü
MADDE
477- Eserin
açıkça veya örtülü olarak kabulünden sonra, yüklenici her türlü sorumluluktan
kurtulur; ancak, onun tarafından kasten gizlenen ve usulüne göre gözden geçirme
sırasında fark edilemeyecek olan ayıplar için sorumluluğu devam eder. İşsahibi,
gözden geçirmeyi ve bildirimde bulunmayı ihmal ederse, eseri kabul etmiş
sayılır.
Eserdeki
ayıp sonradan ortaya çıkarsa işsahibi, gecikmeksizin durumu yükleniciye
bildirmek zorundadır; bildirmezse eseri kabul etmiş sayılır.
e.
Zamanaşımı
MADDE
478- Yüklenici
ayıplı bir eser meydana getirmişse, bu sebeple açılacak davalar, teslim
tarihinden başlayarak, taşınmaz yapılar dışındaki eserlerde iki yılın; taşınmaz
yapılarda ise beş yılın ve yüklenicinin ağır kusuru varsa, ayıplı eserin
niteliğine bakılmaksızın yirmi yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.
II.
İşsahibinin borçları
1.
Bedelin muacceliyeti
MADDE
479-
İşsahibinin bedel ödeme borcu, eserin teslimi
anında muaccel olur.
Eserin
parça parça teslim edilmesi kararlaştırılmış ve bedel parçalara göre
belirlenmişse, her parçanın bedeli onun teslimi anında muaccel olur.
2.
Bedel
a.
Götürü bedel
MADDE
480-
Bedel götürü olarak belirlenmişse yüklenici, eseri o bedelle meydana getirmekle
yükümlüdür. Eser, öngörülenden fazla emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile
yüklenici, belirlenen bedelin artırılmasını isteyemez.
Ancak,
başlangıçta öngörülemeyen veya öngörülebilip de taraflarca göz önünde
tutulmayan durumlar, taraflarca belirlenen götürü bedel ile eserin yapılmasına
engel olur veya son derece güçleştirirse yüklenici, hâkimden sözleşmenin yeni
koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı veya karşı taraftan
beklenemediği takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Dürüstlük
kurallarının gerektirdiği durumlarda yüklenici, ancak fesih hakkını
kullanabilir.
Eser,
öngörülenden az emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile işsahibi, belirlenen
bedelin tamamını ödemekle yükümlüdür.
b. Değere göre bedel
MADDE
481-
Eserin bedeli önceden belirlenmemiş veya yaklaşık olarak belirlenmişse bedel,
yapıldığı yer ve zamanda eserin değerine ve yüklenicinin giderine bakılarak
belirlenir.