Tahvil

Şirketlerin fon ihtiyaçlarını karşılamak için çıkardıkları borçlanma senetlerine tahvil denir. Anonim şirketler genel kurul kararı ile tahvil çıkarabilir. Çıkarılan her tahvilin değeri aynı olmalıdır. Ayrıca şirket ödenmiş sermayesinden fazla tahvil çıkaramaz. Tahvil çıkarmak isteyen şirketler SPK'den izin almak zorundadır.

Tahvil Türleri;

• Devlet Tahvilleri ve Özel Sektör Tahvilleri

Devlet tarafından iç borçlanma (istikraz) yoluyla çıkarılan tahviller devlet tahvili veya hazine bonosu adını alır. Devlet ihtiyacına göre vade belirler. Özel sektör tarafından belirli amaçlar ile değişik vadeler ile çıkarılan tahviller ise özel sektör tahvilleridir.

• Primli Tahviller ve Başa Baş Tahviller

Tahvil üzerinde yazılı (nominal) değer ile piyasaya çıkarılıyorsa başa baş, üzerinde yazılı değerden daha aşağı bir tutarda piyasaya çıkarılıyorsa primli tahvil denir. Hisse senetleri için nominal değerin altında bir satış söz konusu olamaz. Tahvil en çok nominal değerin % 5'i kadar düşük değerle çıkarılabilir.

• Hamiline ve Nama Yazılı Tahviller

Kıymetli evrak üzerinde sahibinin ismi belirtiliyorsa nama yazılı, isim belirtilmiyor ve elinde bulunduran kişiye alacak hakkı tanıyorsa hamiline yazılı tahvillerdir. Ancak uygulamada hamiline yazılı tahviller daha yaygın kullanılmaktadır.

• İkramiyeli Tahviller

Daha çok tahvil satışı yapabilmek için tahvil sahibine ek menfaatler sağlayan tahvillerdir. Ancak ülkemizde tahvil sahibine hak ettiği faiz dışında ek bir menfaat sağlanamaz.

• Garantili Tahviller ve Garantisiz Tahviller

Satışı arttırmak için tahvile bir banka ya da şirket garantisi veriliyorsa garantili, tahvil normal şekilde çıkarılıyorsa garantisiz tahvil denir. Garantili tahviller insanlara daha fazla
güven verdiği için ve riski daha düşük olduğu için daha çok tercih edilir.

• Paraya Çevrilme Kolaylığı Olan Tahviller

• İndeksli Tahviller

Tahvilin Getirileri ve Sorumlulukları

Yatırım aracı olarak tahvili seçen kişi ve kuruluşlar kazanç sağlamak yanında bazı sorumlulukları da yerine getirmelidirler. Bu hak ve sorumluluklar şu şekilde sıralanabilir. 

• Tahvil sahibi şirketin kar zarar riskine katlanmaz. Sadece şirkete faiz karşılığında borç vermiş olur.
• Tahvil sabit getirili menkul kıymettir. Bu nedenle tahvilin getirisi önceden bilinir.
• Tahvil sahibinin faiz ve anapara alacağı dışında şirket üzerinde başka bir hakkı yoktur.
• Tahvil sahibi şirket yönetimine katılamaz.
• Şirkette kar dağıtımından önce tahvil sahiplerinin alacakları ödenir. Kalan tutar dağıtılır.

Tahvilde Fiyat ve Değer Kavramları

• Nominal (İtibari) Değer

Tahvilin üzerindeki yazılı değere nominal değer denir. Vade sonunda tahvil sahibinin eline geçecek anapara tutarıdır.

• İhraç Değeri

Tahvil şirket tarafından satışa çıkarıldığında gelen talebe göre belirlenen satış bedelidir. Genellikle nominal değerin altında olur.

• Piyasa Değeri
  

Tahvilin piyasalarda işlem gördüğü değerdir.

Milli Eğitim Bakanlığı, MEGEP Projesi, Menkul Kıymetler